
پریز برق | مرور پیشینه و انواع پریزهای برق
پریز برق(Outlet) یا (Receptacle)
پریز برق(Outlet) یا (Receptacle) به عنوان یکی از اجزای کلیدی در سیستمهای برق رسانی، نقش بسیار مهمی در تأمین انرژی الکتریکی در منازل و صنایع ایفاء میکنند. یک پریز برق به عنوان منبع اصلی برق در خانه یا محل کار محسوب میشود. استفاده از پریزهای استاندارد باعث افزایش ایمنی در استفاده از وسایل برقی میشود و به ما این امکان را میدهد که به راحتی وسایل خود را به برق متصل کنیم. خیام الکتریک، به عنوان یکی از پیشروهای صنعت تولید پریز و سوکتهای برق در ایران، با ارائه محصولات متنوع و با کیفیت، به نیازهای مختلف و اعتماد مشتریان پاسخی مناسب داده است.
در این نوشته مروری مختصر بر پیشینه و انواع پریز برق خواهیم داشت.

تاریخچه پریز برق در جهان و ایران
تاریخچه پریز برق در جهان نشاندهنده تحولات تکنولوژیکی و نیازهای اجتماعی است. از طراحیهای اولیه تا استانداردهای بینالمللی امروز، پریز برق به بخشی جداییناپذیر از زندگی مدرن تبدیل شده است. ایران نیز از این تحولات مستثنی نبوده و مراحل توسعهای خود را در زمینه برقرسانی و استفاده از پریز برق طی کرده است. سیر تحولات این تاریخچه بهعنوان بخشی از توسعه فناوری برق، از اواخر قرن نوزدهم تا کنون بسیار جالب و پیچیده است. در آغاز نیاز به پریزهای برق با گسترش برقرسانی در کشورهای غربی، برای ارائه راهکارها و روشهای مطمئن و ایمن بمنظور اتصال دستگاهها به شبکه برق احساس میشد.
پیشینه پریز برق در جهان
اولین کلید و پریز الکتریکی توسط توماس ادیسون در اواخر قرن نوزدهم (تقریباً در سال 1880) اختراع شد. این اختراع به عنوان اولین کالا برق تجاری معرفی شده است که به توسعه سیستمهای برقی کمک شایانی کرد.
توماس تایلر اسمیت، از لندن، در سال 1882 وسیلهای برای “اتصال مدار الکتریکی” اختراع کرد تا “رساناها الکتریکی که جریان را به یک یا چند لامپ یا در امتداد یک سیم انعطاف پذیر منتقل می کنند، از طریق خطوط یا سیم سریع و ایمن به هم متصل کنند.”
اولین نمونههای پریز برق در سال 1890 با طراحیهای اولیه و بدوی اختراع شدند. عموما جنس بدنه این پریزها از چوب و فلز بود و قابلیت اتصال به دوشاخهها(socket outlets) یا (plugs) ساده را داشتند.
از مهمترین اختراعات در این زمینه، پریزهای طراحی شده توسط هابِل (Hubbell) در اوایل و اواسط دهه 1890 بود. طرح سوئیچ الکتریکی هابل در سال 1891 و حق اختراع او برای سوکت چراغ برق زنجیر کششی در سال 1896 پیروی کرد.

با استفاده روزافزون و توسعه صنعت برق در سال 1910 طراحی پریزها بهبود یافت. پریزهای سه سوراخه با سیستمهای ایمنی به بازار عرضه شدند تا خطر آتشسوزی و برقگرفتگی کاهش یابد.
با گذر زمان در مسیر ارتقا بهرهوری و ایمنی، استانداردهای بینالمللی طراحی پریزهای برق در سال 1950 شکل گرفت و انواع مختلفی در کشورهای مختلف معرفی شدند. به عنوان مثال استانداردهای نوع A و B در آمریکا و استانداردهای نوع C و F در اروپا رایج شدند.
پیشینه پریز برق در ایران
ایران نیز در مسیر توسعه برقرسانی و استفاده از پریز برق مراحل خاص خود را طی کرده است. در سال 1960 )دهه 1340(، با آغاز برنامههای صنعتی و توسعهای در ایران، استفاده از برق و تجهیزات الکتریکی افزایش یافت. در این دوره، نیاز به استفاده از پریزهای برق در ایران گسترش یافت.
در سال 1970 (دهه 1350) پس از تصویب قانون مواد الحاقی به قانون موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، استانداردهای مخصوص به پریزهای برق و دوشاخهها از اولین استانداردهایی بود، که در ایران اتخاذ شد. پریزهای با استاندارد نوع C و F از آن زمان بهطور اصلی در ایران مورد استفاده قرار گرفتند.
استاندارهای پریز برق در جهان
استاندارهای پریز برق در حال حاضر شامل 15 نوع پریز برق خانگی، اداری و صنعتی که در سرتاسر جهان استفاده می شود، به هر کدام از استانداردهای پریز برق یک حرف انگلیسی توسط اداره تجارت بین المللی وزارت بازرگانی ایالات متحده (ITA) اختصاص داده شده است، که با A شروع می شود و از طریق ترتیب حروف الفبا تا O حرکت می کند.

Type C 2pins|not grounded|2.5A,10A&16A220–240V | Type B 3pins|grounded|15A100–127V | Type A 2pins|notgrounded|15A100–127V |
Type F 2pins|grounded|16A220–240V | Type E 2pins|grounded|16A220–240V | Type D 3pins|grounded|6A220–240V |
Type I 2pins|notgrounded _ 3pins|grounded|10A220–240V | Type H 3pins|grounded|16A220–240V | Type G 3pins|grounded|13A220–250V |
Type L 3pins|grounded|10A&16A220–240 V | Type K 3pins|grounded|16A220–240V | Type J 3pins|grounded|10A220–240V |
Type O 3pins|grounded|16A220–240V | Type N 3pins|grounded|10A,16A&20A100–240V | Type M 3pins|grounded|16A220–240V |
انواع سبکهای پریز برق
نگاهی به برخی از انواع سبکهای پریز برق که در خانهها، دفاتر و صنایع استفاده می شود بیندازیم.
15A 120V
20A 120V
20A 250V
30A 250V
30A 125V/250V
50A 125V/250V
روکار
توکار
چندقلو
ترکیبی
چندمنظوره
داکتی
پریزسیار
پریزبرق دربدار
پریزUPS
پریزکلیددار
پریزبامغزیسرامیک
پریزهوشمند
پریزبیارت
پریزارتدار
IPدار
پریزRouting
قفلکودکدار
پریزUSBs
پریزکلیددار
پریزAFCI
پریزGFCI
پریزکابینتی
پریزرومیزی
پریزMK
گروه صنایع خیام الکتریک با تنوع بالا در طرح و مدل کلید و پریزهای برق با کیفیت بالا و مطابق با استاندارهای بینالمللی را به بازار ارائه داشته است.
هر یک از مدلهای کلید و پریز خیام الکتریک در مجموعه خود شامل چند نوع استاندارد و چند سبک به روز از پریزهای برق است.